FAQ

Gelukkig niet, want dat zou niet bepaald gezond zijn! Het RED-dieet is een fewfoods-dieet, hetgeen betekent dat kinderen maar weinig verschillende voedingsmiddelen mogen eten. Maar dit betekent niet dat de kinderen op een houtje moeten bijten. Hoewel rijst een vast bestanddeel is van het RED-dieet, zijn er veel meer voedingsmiddelen toegestaan, zoals diverse soorten groente, vlees, fruit, thee, pannenkoeken, koekjes en wafels. Ook staan er diverse tussendoortjes, chips, sap en zelfs bepaald snoepgoed op het dieetschema dat ouders meekrijgen. Wel is het zo dat veel van deze voedingsmiddelen zelf bereid moeten worden, dus dat het meer tijd kost om de maaltijd of het tussendoortje klaar te maken. Vlees is een vast onderdeel van het RED-dieet, ook al hoeft het niet elke dag gegeten te worden. Het is helaas niet mogelijk om een vegetarische versie van het RED-dieet te volgen. Vanzelfsprekend kunnen, wanneer een kind goed reageert op het RED-dieet, vleesvervangers als eerste weer geïntroduceerd worden aan het eind van het RED-dieet, dat niet langer duurt dan 5 weken. Daarmee kan de periode dat vlees gegeten moet worden zo kort mogelijk zijn. Het is belangrijk om te weten dat het RED-dieet er voor elk kind anders uit kan zien. Het wordt tijdens de dieetperiode op maat gemaakt, zodat zo goed mogelijk onderzocht kan worden wat het effect van voeding is. Dat is heel belangrijk, omdat elk kind op andere voedingsmiddelen kan reageren. Maar het moge duidelijk zijn dat bij geen enkel kind het RED-dieet alleen maar bestaat uit witte rijst, wit vlees en groente.

Het is natuurlijk nooit leuk als je bepaalde dingen niet mag eten, dat spreekt vanzelf. Maar het is ook niet leuk om ADHD te hebben, net zoals het ook niet leuk is om medicatie te moeten gebruiken. Medicatie werkt bovendien niet de hele dag: kinderen die medicatie gebruiken hebben ’s morgens en ’s avonds nog steeds problemen, omdat het pilletje dan nog niet ingewerkt of alweer uitgewerkt is. Het RED-dieet werkt juist vierentwintig uur per dag, waardoor er geen ‘rebound’-effect is, zoals bij medicatie. Het grote nadeel van medicatie is dus dat medicijnen slechts tijdelijk de symptomen bestrijden. Zo gauw het tabletje is uitgewerkt komen de klachten weer terug. Wanneer voeding de oorzaak is van ADHD, dan kan door middel van een aangepast dieet ADHD voorkómen worden. Met het RED-dieet kan onderzocht worden of voeding de oorzaak is van ADHD. Zo ja, dan is er sprake van Food-Induced ADHD (FI-ADHD). Bij kinderen met FI-ADHD kan vervolgens uitgezocht worden op welke voedingsmiddelen ze reageren: gemiddeld zijn dat er bij elk kind een stuk of vijf, hoewel het aantal voedingsmiddelen per kind kan varieren. Zolang deze producten niet, of met mate (afhankelijk van de gevoeligheid), gegeten worden, dan heeft het kind geen ADHD meer: medicatie is dan niet meer nodig. Het is natuurlijk wel belangrijk dat het kind zich aan de dieetvoorschriften houdt, anders komen de gedragsproblemen weer terug. Kinderen met ADHD kunnen dus heel veel baat hebben bij het RED-dieet. Het antwoord op de vraag of het zielig is voor een kind om het RED-dieet te volgen, kan dus kort zijn: nee, het is niet zielig. Integendeel, het is geweldig dat deze mogelijkheid bestaat. Door vijf weken RED-dieet kan ADHD verdwijnen, waarna uitgezocht kan worden op welke voedingsmiddelen het kind reageert, zodat het dieet zo gemakkelijk mogelijk wordt. Veel kinderen zijn er blij mee en zijn, omdat ze lekkerder in hun vel zitten, zeer gemotiveerd om zich aan het dieet te houden. Zo vertelde Tim, tijdens een wetenschappelijk congres voor kinderartsen en psychologen (het congres ‘Samen nog beter’, op 12 april 2012) over zijn leven met ADHD, over medicatie en over het RED-dieet. Tim gebruikte zeven jaar lang medicatie, maar sinds hij het RED-dieet heeft gevolgd, heeft hij geen medicatie meer nodig, en ‘kan hij alles weer terugvinden in zijn hoofd’.

Vanzelfsprekend zijn medicijnen heel gemakkelijk en werken ze snel: kinderen hoeven alleen maar een tabletje te slikken en zijn daarna een aantal uren rustig. Dat is fijn voor het kind en voor de omgeving. Medicijnen hebben echter ook veel nadelen:

1. Medicijnen onderdrukken uitsluitend de symptomen en bestrijden niet de oorzaak van ADHD. Zo gauw het tabletje is uitgewerkt komen de klachten weer terug. Omdat het medicijn de problemen niet werkelijk oplost, moet het steeds weer opnieuw ingenomen worden.
2. Wanneer het medicijn is uitgewerkt (bij ritalin na drie tot vier uur, bij concerta na elf tot twaalf uur) zijn de gedragsproblemen vaak nog heftiger dan ze oorspronkelijk waren – dit is het bekende ‘rebound’-effect.
3. Medicijnen hebben vaak bijwerkingen. De belangrijkste bijwerkingen van methylfenidaat (ritalin, concerta, equasym, medikinet), het meest voorgeschreven medicijn, zijn groeivertraging, inslaapproblemen en minder eetlust.
4. Medicijnen werken niet bij alle kinderen met ADHD even goed. Bij 75% van de kinderen worden de gedragsproblemen tijdelijk minder, maar verdwijnen meestal niet volledig: het gedrag wordt ‘hanteerbaar’. Bij 25% van de kinderen heeft de medicatie helemaal geen effect op het gedrag of zelfs een averechts effect, dus dan worden de problemen nog erger.
5. Helaas is het zo dat ADHD meestal niet overgaat in de puberteit, dus als de kinderen volwassen zijn, hebben ze nog steeds last van ADHD – of ze nu wel of geen medicijnen gebruiken. En dat is geen prettig vooruitzicht.
6. Wetenschappelijk onderzoek (de MTA-studie) heeft aangetoond dat kinderen die langdurig medicatie gebruiken, niet beter functioneren dan kinderen met ADHD die geen medicatie gebruiken. Het langetermijneffect van medicatie is dus teleurstellend.

Tot in de jaren tachtig van de vorige eeuw hadden wetenschappers geen idee waardoor ADHD nu precies veroorzaakt werd. Langzaam maar zeker echter bleek uit onderzoek dat voeding een belangrijke rol speelt als oorzaak van ADHD. In 2001 was al zoveel bekend dat gerenommeerde wetenschappers aanbevolen om het fewfoods-dieet toe te passen bij kinderen met ADHD. Na 2001 werd het verband tussen voeding en ADHD verder onderzocht. Uit deze onderzoeken bleek dat de invloed van voeding zeer groot kan zijn: bij 60% van de kinderen met ADHD verdwijnen de gedragsproblemen wanneer ze het RED-dieet volgen. Dat is niet één keer onderzocht, maar meerdere malen. Door middel van een dieet is ADHD dus te voorkómen: eten die kinderen bepaalde voedingsmiddelen niet, dan hebben ze ook geen gedragsproblemen.

1. Door het RED-dieet kan ADHD voorkómen worden: eet het kind bepaalde producten niet, dan heeft het ook geen klachten. Dit is te vergelijken met een kind dat astma krijgt van de poes. Als de poes verhuist, dan heeft het kind geen klachten meer. Astma kan dan dus voorkómen worden en het kind heeft dan geen pufjes meer nodig. Vanzelfsprekend, als de poes weer terugkomt, dan krijgt het kind weer last van astma. Het voorkómen van de problemen is dus niet hetzelfde als het genezen: de gevoeligheid om astma te krijgen van poezen verdwijnt niet. Voor kinderen die door voeding ADHD krijgen, geldt precies hetzelfde. Eten ze die producten waar ze gevoelig voor zijn niet, dan hebben ze geen ADHD. Maar zo gauw ze die producten weer gaan eten, krijgt het kind weer ADHD.
2. Als het kind zich aan de dieetvoorschriften houdt, dan werkt het dieet vierentwintig uur per dag.
3. Het RED-dieet heeft geen bijwerkingen, behalve dat het niet leuk is als je gedurende 5 weken een streng dieet moet volgen. Echter, bijna alle gezinnen houden het RED-dieet vol. Vaststellen of voeding van invloed is op ADHD gaat dus relatief makkelijk. Daarentegen is het vervolgonderzoek, dus het vaststellen op welke voeding het kind reageert, veel zwaarder. Zeker de helft van de gezinnen die starten met het vervolgonderzoek, stoppen hier voortijdig mee. Niet omdat het dieet op de lange termijn niet werkt, maar omdat de terugvallen in het gedrag zo belastend zijn. We hopen dat verder wetenschappelijk onderzoek naar het mechanisme van voeding dit traject eenvoudiger zal maken. Tot die tijd is er helaas geen andere methode voorhanden om te onderzoeken op welke voeding een kind met FI-ADHD reageert.
4. Het RED-dieet werkt niet bij alle kinderen met ADHD. Bij 40% van de kinderen heeft het dieet geen effect. Voor deze kinderen zijn er gelukkig medicijnen.

Samenvattend: het RED-dieet biedt kinderen dus een kans op een leven zonder ADHD en zonder medicatie. Eigenlijk zouden alle kinderen met ADHD deze kans moeten krijgen. De vraag die hier gesteld werd (waarom zo’n moeilijk RED-dieet als er gemakkelijke medicijnen bestaan), zou daarom ook anders gesteld kunnen worden: waarom een moeilijk leven met (makkelijke) medicijnen als een makkelijk leven met een (uiteindelijk niet zo heel moeilijk) dieet mogelijk is?

Nee, door het RED-dieet worden de klachten voorkómen, maar dat is iets anders dan genezen. Genezing zou betekenen dat het kind na het RED-dieet weer alles zou mogen eten en dat het dan toch geen ADHD meer heeft. Dat is helaas niet het geval. Als kinderen die door voeding ADHD krijgen weer alles eten, dan komen de gedragsproblemen gewoon weer terug. Bij de vorige vraag werd ‘ADHD door voeding’ vergeleken met ‘astma door poezen’: ook kinderen met astma, die klachtenvrij worden wanneer er geen poes meer is, genezen niet. Zo gauw ze weer in contact komen met poezen, komen de klachten weer terug. Toch zou het theoretisch mogelijk kunnen zijn dat een kind met food-induced ADHD op de lange duur wel geneest, met andere woorden, dat de gevoeligheid voor voeding verdwijnt. Wellicht is het zo dat kinderen die zich gedurende langere tijd consequent aan hun dieet houden, over de gevoeligheid ‘heen kunnen groeien’. Of dat zo is, willen we gaan onderzoeken in een langetermijnonderzoek. 

Gelukkig weten we wel al het een en ander over het langetermijneffect van voeding. Er zijn in het buitenland meerdere onderzoeken uitgevoerd waarin de kinderen een jaar lang werden gevolgd (zie pagina 177 van het proefschrift). Ook tijdens de INCA-studie, een belangrijke Nederlandse studie, werden de kinderen gedurende een jaar gevolgd. Bij zeker de helft van de kinderen waren de gunstige effecten na een jaar nog steeds onverminderd aanwezig. Ter illustratie: tijdens een symposium over ADHD en voeding, in 2011, vertelde een moeder over haar zoon, die inmiddels vijftien jaar oud is en die het RED-dieet volgde toen hij 5 was. Hij houdt zich nog steeds aan zijn dieet en heeft daar veel baat bij. Kortom, het is heel verstandig wanneer ouders de invloed van voeding laten onderzoeken bij hun kind. Kinderen die aan het eind van het PVG-onderzoek geen gedragsverbeteringen vertonen, mogen weer alles eten. Voor deze kinderen zijn er gelukkig medicijnen. Kinderen die na het volgen van het PVG-onderzoek grote gedragsverbeteringen vertonen, mogen verder gaan met het PVG-vervolgonderzoek om uit te zoeken op welke voeding het kind reageert. Deze periode duurt gemiddeld een tot anderhalf jaar en in deze periode wordt het dieet van het kind steeds ‘normaler’. Tot het weer bijna alles kan eten, met uitzondering van die voedingsmiddelen waar het op reageert.

Wij raden ouders af om zelf te experimenteren met voeding. Vaak laten ouders willekeurige voedingsmiddelen weg uit het dieet van hun kind, in de hoop dat dit effect heeft op het gedrag. Soms lijkt het dan even wat beter te gaan, maar meestal is het effect minimaal. Het kost veel tijd, veel moeite, het is belastend voor ouders en kind, en het levert weinig op. Wij denken dat het voor kind en gezin heel belangrijk is om onderzoek naar ADHD en voeding zo goed mogelijk uit te voeren, zodat er in korte tijd duidelijkheid is over het mogelijke effect van voeding. Dit vraagt om specialistische begeleiding, want onderzoek naar ADHD en voeding is ingewikkeld. Uit wetenschappelijk onderzoek is namelijk gebleken dat kinderen op heel veel verschillende voedingsmiddelen kunnen reageren, en meestal zelfs op meerdere voedingsmiddelen tegelijk. Ook de reactietijd kan bij elk voedingsmiddel en bij elk kind anders zijn. Zonder professionele begeleiding en een individuele aanpak is het eigenlijk niet mogelijk om vast te stellen of voeding de oorzaak is van ADHD. Daarom raden wij ouders af om zelf te gaan experimenteren. Ook raden wij af om uw kind willekeurige diëten te laten volgen waarvan de werking niet is vastgesteld, zoals bijvoorbeeld een dieet waarin allergenen of ‘allergene voeding’ wordt weggelaten. De kans is groot dat uw kind dan nog steeds voedingsmiddelen binnenkrijgt waar het op zou kunnen reageren, waardoor het effect van voeding niet goed vastgesteld kan worden. Onderzoek heeft namelijk uitgewezen dat ADHD geen allergische reactie is. Het is belangrijk dat ouders weten dat alleen het effect van het fewfoods-dieet, zoals het RED-dieet, wetenschappelijk is aangetoond bij kinderen met ADHD. Deze kennis kan ouders helpen om een goede en weloverwogen keuze te maken als ze de relatie tussen voeding en gedrag bij hun kind willen laten onderzoeken.

Het RED-dieet wordt uitgevoerd door wetenschappers en door artsen en psychologen die hiervoor een speciale opleiding hebben gevolgd en werkzaam zijn in de Pelsser RED Centra. Zij zijn gespecialiseerd in het uitvoeren van het PVG-onderzoek en het RED-dieet, waarvan de werking wetenschappelijk is aangetoond. In de Pelsser RED Centra bent u dus verzekerd van kwalitatief hoogstaande diagnostiek. Wij doen ons best om meer Centra te openen, zodat de reistijd voor ouders zo klein mogelijk wordt. Wat zetten ons vooral ook in voor verder onderzoek naar het mechanisme van voeding. We hopen dat in de toekomst het PVG-onderzoek en het RED-dieet niet meer nodig zijn om vast te stellen of een kind ADHD krijgt door voeding. Dan zijn er ook geen Pelsser RED Centra meer nodig. Dan hebben wij ons doel bereikt.

De ‘TRACE’-studie is een onderzoek naar de invloed van voeding op ADHD bij kinderen. Tijdens dit onderzoek worden de effecten van twee verschillende diëten met elkaar vergeleken. Het is niet duidelijk hoe die diëten er precies uit zien. Wel is duidelijk dat de kinderen die deelnemen aan de TRACE-studie NIET het fewfoods-dieet krijgen. Ook het RED-dieet wordt dus niet gebruikt, want het RED-dieet mag uitsluitend toegepast worden door artsen en wetenschappers die een speciale opleiding tot RED-specialist hebben gevolgd. Het RED-dieet wordt bij elk kind op maat gemaakt, en volgens een strikt protocol begeleid, waardoor het goed te volgen is. 95% van de gezinnen die starten met het RED-dieet, houdt het dan ook tot het eind toe vol. Het RED-dieet is altijd onderdeel van het PVG-protocol. Dit protocol is in de afgelopen 15 jaar ontwikkeld en steeds verder verbeterd. De opleiding garandeert dat de RED-specialist alles weet van ADHD en voeding, van het fewfoods-dieet (RED-dieet) en van het bijbehorende protocol. De kwaliteit van de begeleiding van het gezin en van de samenstelling van het RED-dieet is daardoor altijd gegarandeerd. Om te zorgen dat het RED-dieet en het PVG-protocol altijd volgens dezelfde hoge standaard worden toegepast, zijn de namen ‘RED’ en ‘PVG’ beschermd. Iemand mag dus alleen maar zeggen dat hij/zij het RED-dieet toepast, wanneer die persoon ook daadwerkelijk een opleiding heeft gevolgd tot RED-specialist en toestemming heeft om zich RED-specialist te noemen. Ouders weten hierdoor zeker dat het onderzoek dat bij hun kind wordt uitgevoerd van hoge kwaliteit is. De effecten van het PVG-protocol en van het RED-dieet zijn in de afgelopen 10 jaar onderzocht in meerdere wetenschappelijke studies, onder andere in de INCA-studie, een groot onderzoek dat gepubliceerd werd in The Lancet. De resultaten van het RED-dieet zijn zeer goed: meer dan 60% van de kinderen die tijdens deze studies het RED-dieet volgden, had na het volgen van het dieet geen ADHD meer. Dat is een geweldig effect, dus kinderen met ADHD kunnen hier heel veel baat bij hebben. Hoe de effecten zullen zijn van andere onderzoeksprotocollen en van andere diëten op ADHD, zoals toegepast tijdens de TRACE-studie, dat zal de toekomst uitwijzen. In ieder geval is er tot op heden nog nooit onderzocht of de diëten die worden toegepast tijdens TRACE effect hebben op het gedrag van kinderen met ADHD.